18 marca 2008

PRAGA - STOLICA CZECH







Praga - stolica i największe miasto Czech. Nazwa została wyprowadzona od słowa czeskiego "prah" które oznacza próg domu (związane jest to z legendą o Libuszy) ale także próg na rzece. Położona po obu stronach rzeki Wełtawy. Główny ośrodek gospodarczy kraju. Przemysł maszynowy, elektrotechniczny, włókienniczy i inne. Uczelnie: m.in. Uniwersytet Karola (data założenia 1348, najstarszy uniwersytet w Europie Środkowej, współpraca naukowa z Uniwersytetem Jagiellońskim w Krakowie).

Pierwszymi mieszkańcami terenów nad Wełtawą, były osiedlające się tu od ok.500 roku p.n.e., plemiona celtyckie. Zostały one stopniowo wyparte przez napływający pomiędzy IX a VI wiekiem p.n.e. germański lud Markomanów. Pierwsze plemiona słowiańskie przybyły na te tereny ok.500 roku. Walki o dominacje doprowadziły ok.800 roku do władzy dynastię Przemyślidów, którzy założyli tu miasto. Wznieśli oni dwie warowne osady : Zamek Praski i Wyszehrad. Od 973 roku Praga była siedzibą pierwszego biskupstwa na tych terenach, podległego metropolii mogunckiej. Szczególny rozkwit miasto osiągnęło za rządów Karola IV. Założył on tu pierwszy w środkowej Europie uniwersytet - Carolinum. W roku 1344 praskie biskupstwo zostało podniesione w hierarchii kościelnej do rangi arcybiskupstwa. Od 1526 pozostawało pod rządami Habsburgów, jako jedna ze stolic ich monarchii. W 1419 roku miała tam miejsce słynna defenestracja katolików (wojny husyckie), zaś w 1618 roku podobne wydarzenie (wyrzucenie przez okno namiestników cesarza) stało się bezpośrednią przyczyną wojny trzydziestoletniej. W wyniku klęski czeskich protestantów pod Białą Górą w 1620 Praga jako stolica Królestwa Czeskiego traci swoje znaczenie i na długie lata pozostaje w cieniu Wiednia. W 1848 roku powstanie (w czasie Wiosny Ludów). Pod koniec XIX wieku wybudowano wiele reprezentacyjnych budynków; powolne odzyskiwanie znaczącej pozycji w monarchii Habsburgów. W 1918 stolica nowo utworzonej Czechosłowacji. W latach 1939-45 okupowana przez Niemcy, wyzwolona w 1945. W 1968 roku główna arena praskiej wiosny. W roku 1993 po odłączeniu się Słowacji, miasto zostało stolicą Republiki Czeskiej.









Hradczany - powstała w XIV w. "królewska" dzielnica na zachodnim, wysokim brzegu Wełtawy w Pradze. W jej skład wchodzi kompleks zamku królewskiego (założonego w IX wieku), bazylika św. Jerzego, słynna Złota Uliczka, ogrody królewskie z Balwederem oraz, budowana przez 6 stuleci, katedra św. Wita. Jej elementami są także: całe b. miasto Hradczany włącznie z obszarem zajmowanym przez Loretę oraz dzielnicę Nowy Świat (Novy Svet).
Do 1784 stanowiła odrębną jednostkę administracyjną. Zamek jest od 1918 roku siedzibą prezydenta republiki.
Na Pierwszym Dziedzińcu wartę trzymają gwardziści ubrani w mundury zaprojektowane przez Teodora Pistka (zdobywcy Oscara za kostiumy do filmu Amadeusz).



Katedra św. Wita, Wacława i Wojciecha to praska katedra, siedziba arcybiskupa. Mieści się na praskim zamku na Hradczanach. Jest to wybitny przykład architektury późnego gotyku. Wzniesiona została na trzecim dziedzińcu Zamku Praskiego na miejscu rotundy z 929 roku. Budowa została rozpoczęta w 1344 według projektu Mateusza z Arras (który jest autorem planu), a po jego śmierci w 1352 kontynuowana przez Piotra Parlera. Piotr Parler ukończył tylko prezbiterium i część transeptu oraz kaplicę św. Wacława, pozostałą część budowli (korpus i dwuwieżową fasadę) ukończono dopiero w latach 1873-1929. Wnętrze zawiera wiele cennych dzieł sztuki, w tym m.in. gotyckie nagrobki królów czeskich, wiele rzeźb Piotra Parlera, barokowy nagrobek św. Jana Nepomucena. Jeden z witraży jest projektu Alfonsa Muchy. Dnia 26 maja 1303 r. w wcześniejszej romańskiej katedrze miał miejsce ślub Wacława II z Ryksą Elżbietą i jej koronacja na królową Czech i Polski.

Petřín – pełne ogrodów i parków wzgórze na lewym brzegu Wełtawy w Pradze, w sąsiedztwie Hradczan. Jego obecna infrastruktura to głównie wynik praskiej jubileuszowej wystawy krajowej z roku 1891. Na tę okazję wybudowano tu m.in. kolejkę linową, wieżę widokową na wzór wieży Eiffla oraz Labirynt Luster.


Złota Uliczka – malownicza ulica w Pradze, w okolicach zamku królewskiego w dzielnicy Hradczany. W 2002 wprowadzono za wejście na Złotą Uliczkę opłatę w wysokości 50 CZK od osoby. Obecnie wejście na Złotą Uliczkę zostało połączone z wejściem do Zamku Królewskiego oraz bazyliki św. Jerzego w cenie 250 CZK (po godzinie 18 darmowe wejście).



Most Karola – most na Wełtawie w Pradze czeskiej będący jedną z najsłynniejszych i najczęściej odwiedzanych atrakcji turystycznych miasta.


Święty Jan Nepomucen (ur. 1350 w Pomuku (dziś Nepomuk) – zm. 20 marca 1393 w Pradze) - spowiednik Zofii, żony króla czeskiego Wacława, który ponoć poniósł śmierć za odmowę ujawnienia tajemnicy spowiedzi królowej (nie ma jednak na poparcie tej tezy żadnych dowodów). Jego kult rozwijali głównie Jezuici, częściowo po to, aby osłabić silny w Czechach kult Jana Husa. Niegdyś święty Kościoła Katolickiego, wykreślony z rejestru świętych jako postać nieautentyczna w 1963 r.

Pierwszą figurą św. Jana Nepomucena jest pomnik w Pradze, na moście Karola, z którego święty został zrzucony. Wokół jego głowy pojawiło się pięć gwiazd (symbolizujących pięć cnót męczeńskich), tworzących aureolę, która ponoć miała ukazać się w miejscu wrzucenia go do rzeki. Pomnik ten ustalił kanon dla nepomucenowskiej ikonografii, kolejne przedstawienie świętego opierały się na pomniku praskim. Poza aureolą z pięciu gwiazd, jego atrybutem jest biret kanonika, krucyfiks i gałązka palmowa (męczeńską).




Praski zegar astronomiczny lub praski Orloj - średniowieczny zegar astronomiczny znajdujący się na południowej ścianie Ratusza Staromiejskiego w Pradze. Skonstruowany w roku 1410 jest jednym z najbardziej znanych zegarów astronomicznych na świecie i popularną atrakcją turystyczną.
Zegar składa się z trzech głównych części: astronomicznej - pokazującej położenie ciał niebieskich, kalendarzowej - z medalionami reprezentującymi miesiące i animacyjnej - z ruchomymi figurkami dwunastu apostołów i wyobrażeniami Śmierci, Turka, Vanitas i Chciwości.





Krizikova Fontanna - Fontanna powstała w roku 1891 z okazji jubileuszowej wystawy, a dzisiejszy jej wygląd jest wynikiem prac rekonstrukcyjnych przeprowadzonych równo sto lat później. Fontanna znajduje się w basenie 25x45 metrów, mieszczącym ponad 1500 metrów sześciennych wody. 50 pomp na stałe zasila jej ponad dwukilometrową instalację, której końcem są ponad trzy tysiące dysz. Dodatkową atrakcją jest ponad różnobarwnych 1200 lamp i reflektorów podwodnych, które tworzą niesamowite refleksy w wyrzucanej w górę wodzie oraz 55 głośników, z których płynie odpowiednia do pokazu muzyka. Wszystko to sprawia, że fontanna ta jest niemalże unikatem na skalę światową, a na pewno jest jednym z najpiękniejszych połączeń wody, dźwięku i światła w tej części Europy. Równać się z nią mogą jedynie pokazy na jeziorku Alster Hof w Hamburgu. Fontanna oraz wykonywane przy jej udziale spektakle teatralne zyskały sobie wielu wiernych miłośników w każdym niemal zakątku Europy i świata. Przedstawienia zostały oparte zarówno o muzykę klasyczną, jak i rozrywkową i filmową, a amfiteatr może zmieścić ponad 6000 widzów.